Kap van treurwilg Joodse Begraafplaats

Wie langs de Joodse Begraafplaats van Hengelo aan de Dennenbosweg loopt en door het gesloten hek kijkt, ziet nu nog een enorme treurwilg die het beeld bepaalt. In overleg met Gildebor en gemeente Hengelo is besloten tot kap over te gaan, want de boom is helemaal hol van binnen en vormt een gevaar voor de omgeving. Secretaris van de Stichting Joodse Begraafplaats Hengelo, Kees van ‘t Hoff, vindt het jammer, maar het risico dat de boom op de graven valt en al het werk van afgelopen 12 jaar tenietdoet, is te groot. “Gelukkig blijft de 100-jaar oude eik staan.”

HENGELO - In 2012 is de Stichting gestart, met 0 euro op de bank, en sindsdien zijn vrijwilligers bezig de begraafplaats te restaureren. De restauratie van het metaheerhuis, ooit bedoeld voor het ritueel reinigen van de overledenen, is in 2013 afgerond. Sindsdien is het ingericht als informatie- en documentatiecentrum. Ook is in die tijd de poort gewijzigd. “Nu kan men er doorheen kijken, dat kon eerst niet”, vertelt Van ‘t Hoff. Veel Hengeloërs die een stadswandeling gemaakt hebben, kennen de Begraafplaats als eindpunt van de wandeling. De meeste zondagen vanaf 11 uur zijn er zo’n drie tot vijf van de tien vrijwilligers te vinden, van 80+ tot mensen die nog werken. Een rondleiding is mogelijk, maar niet op de Joodse feestdagen en de sjabbat, altijd op zaterdag, de wekelijkse rustdag in het Jodendom.

Onlangs zijn de letters zwart gemaakt, samen met de christelijke Stichting Boete en Verzoening, die helpen met onder andere het herstellen van Joodse graven, vanuit een overtuiging mede schuldig te zijn aan wat de Joden door de geschiedenis heen is aangedaan. Van ‘t Hoff legt uit wat er gebeuren moest: “Er zijn twee soorten grafstenen: met letters ingegroefd in de steen, of letters die erop liggen. Die waren zwart maar die kleur was in de jaren erg vervaagd.” Van de Stichting Boete en Verzoening kwamen 12 mensen uit alle hoeken van Nederland. Zij hadden alle materialen en vakkundigheid bij zich en brachten hun eigen maaltijd mee. “Het waren twee bijzonder fijne dagen. De ene dag gaf iemand een lezing over het Jodendom, en de andere dag was er een boekbespreking van De Rechtvaardigen van Jan Brokken, een waargebeurd verhaal over hoe een Nederlandse consul duizenden Joden redde van een gewisse dood.” Aan het einde van die dagen zei een van de mensen van Boete en Verzoening het kaddisj-gebed, een van de belangrijkste gebeden van het Jodendom, naast het Sjema en het Sjemonee esree.

In huidige tijden overal ter wereld en ook in Twente duikt het antisemitisme weer op. Des te belangrijker is 4 mei, de dodenherdenking, om bij alle slachtoffers van de nazi’s in de Tweede Wereldoorlog stil te staan. Er is in het stadhuis bij het monument dat de dood van 167 Joodse mensen herdenkt, een bijeenkomst vanaf 18.45 uur. Er zijn ook twee klassen van een basisschool bij aanwezig. De stichting speelt dit jaar geen rol bij de herdenking, omdat die op een zaterdag valt. Maar Van ‘t Hoff neemt aan dat zij er volgend jaar weer bij zijn. “De enige manier om het antisemitisme tegen te gaan is te komen kijken op de Joodse Begraafplaats Hengelo”, besluit Van ‘t Hoff.